Faaidooyinka Cambaha Leeyahay

 Taariikhda cambaha

Cambaha (Mango) waa midho taariikh dheer leh oo ka mid ah miraha ugu caansan dunida. Taariikhdiisu waa sidaan:

• Asal ahaan: Cambaha waxaa asal ahaan laga soo bilaabay Koonfurta Aasiya, gaar ahaan Hindiya iyo Bangladesh, in ka badan 4,000–5,000 sano ka hor.
• Quraafaad iyo diimeed: Hindiya gudaheeda, cambaha waxaa loo arkaa midho barakeysan oo lagu xuso buugaagta diimaha Hinduuska sida Upanishads. Waxaa la rumeysan yahay in cambuhu astaan u yahay jacayl iyo barwaaqo.
• Faafitaanka:
  
• Qarnigii 4-aad, cambaha ayaa laga faafiyey Hindiya ilaa Bariga Fog sida Malaysia iyo Filibiin.
• Carabtii ganacsatada ahayd ayaa qarnigii 10-aad geeyey Bariga Dhexe iyo Afrika.
• Qarnigii 15-aad iyo 16-aad, Boortaqiisku wuxuu cambaha geeyey Brazil, Galbeedka Afrika iyo Ameerika Koonfureed.
• 
  
• Maanta: Cambuhu wuxuu ka mid yahay miraha ugu badan ee dunida la beero, iyadoo Hindiya ay weli tahay dalka ugu weyn ee soo saara. Dalalka kale ee cambaha ku caanka ah waxaa ka mid ah Pakistan, Mexico, Masar, Nigeria, iyo Brazil.
• Noocyada: Waxaa jira in ka badan 1,000 nooc oo camba ah, kuwaas oo mid walba leh dhadhan iyo muuqaal gaar ah.

Cambaha maanta waxaa loogu yeeraa “Boqorka miraha” (King of Fruits) sababtoo ah macaanidiisa, faa’iidooyinkiisa caafimaad, iyo taariikhdiisa qadiimiga ah.

Faaidooyinka cambaha 

Cambuhu waa midho macaan oo aad u nafaqo badan, lehna faa’iidooyin caafimaad oo kala duwan. Qaar ka mid ah faa’iidooyinka ugu muhiimsan waa:

• Hodantinimo Vitamin C iyo A 👉 Waxay xoojiyaan difaaca jirka, waxayna gacan ka geystaan caafimaadka indhaha iyo maqaarka.
• Antioxidants 👉 Cambuhu wuxuu ka kooban yahay antioxidants (beta-carotene, quercetin, mangiferin) kuwaas oo ka hortaga gabowga degdegga ah iyo cudurrada kansarka.
• Caafimaadka dheefshiidka 👉 Fiber-ka ku jira cambaha iyo enzymes-ka dabiiciga ah (sida amylase) waxay caawiyaan dheefshiidka, kana hortagaan calool-fadhiga.
• Cadaadiska dhiigga 👉 Potassium-ka cambaha ku jira wuxuu yareeyaa halista dhiig-karka iyo cudurrada wadnaha.
• Caafimaadka maqaarka iyo timaha 👉 Vitamin A iyo C waxay ka qayb qaataan soo saarista collagen, taasoo maqaarka iyo timaha ka dhigta kuwo caafimaad qaba.
• Xoojinta xusuusta iyo maskaxda 👉 Fitamiinnada iyo macdanaha ku jira cambaha waxay kor u qaadaan shaqada neerfaha iyo xusuusta.
• Ka hortagga fuuqbaxa 👉 Cambuhu wuxuu leeyahay biyo badan, taasoo ka dhigaysa mid khatar yar ku ah fuuqbaxa xilliyada kulaylaha.

👉 Cambuhu waa midho macaan oo loo cuni karo si toos ah, casiir ahaan ama qayb ka mid ah saladhyo iyo macmacaanno